top of page
GM archi_04_P4A8648.jpg

Pomnik Ferdynanda Peroutki

 

Pomnik Ferinanda Peroutki składa się ze słowa OBECNOŚĆ. Określenie to jest charakterystyczne dla Peroutki nie tylko dlatego, że stanowi tytuł jednego z najważniejszych dzieł legendarnego dziennikarza – dziennika Přítomnost, ale także charakteryzuje całą twórczość i losy autora.

 

W swojej praktyce niestrudzenie zajmował się codziennym mapowaniem bieżących wydarzeń – teraźniejszości. W jego przypadku było to bardzo zmienne, a wydarzenia społeczno-polityczne silnie odbijają się w jego twórczości literackiej, poglądach i postawach życiowych.

 

Ważnym momentem jest także punkt widzenia i zmiana perspektywy na obserwowane fakty w czasie oraz umiejętność ich interpretacji. Dzięki jego stałym i codziennym komentarzom oraz wpływowi na teraźniejszość jesteśmy w stanie wyrobić sobie wyobrażenie o całej epoce od I Rzeczypospolitej, poprzez II wojnę światową do powstania komunizmu, w ramach dłuższego okresu czasu. - jego życie - poprzez swoją pracę.

 

Oglądanie i znajdowanie właściwego punktu widzenia to temat, który proponowany pomnik podkreśla i interpretuje poprzez rzeźbiarskie dzieło typograficzne znajdujące się na terenie parku. Lokalizacja dzieła łączy dom, w którym mieszkał Ferdinad Peroutka, z terenem parku Portheimka i zabudowaniami kościoła św. Letni domek Václava i Diezenhofera.

 

Obiekt rzeźbiarski składa się z dziesięciu liter „prostujących” perspektywę. To wykorzystanie złudzenia optycznego - rozciąganie liter w przestrzeni daje ludzkiemu oku możliwość zobaczenia pisma z określonego miejsca bez zniekształceń. Jest to gra wizualna, która działa z dokładnym pozycjonowaniem geometrycznym i wymaga od odwiedzającego aktywowania wizualnej transformacji tekstu ruchem. Błyszczące wykończenie sprawia, że obiekty odbijają otoczenie i zmieniają się w zależności od pogody, pory dnia czy pory roku.

 

Jest to minimalistyczna rzeźba typograficzna, która jednak dzięki deformacji perspektywy tworzy przestrzenny płaski obiekt o przyziemnym charakterze. Wysiłek nie polega na stworzeniu wizualnej lub przestrzennej bariery. Wręcz przeciwnie, jego osie wskazują i łączą otaczające obiekty w jeden punkt centralny. Odpowiednie jest również położenie ogniska pomnika, czyli czytelność przekazu. Jest to miejsce, w którym Peroutka wszedł do parku ze swojego domu. Znajduje się na rozwidleniu dróg, gdy trzeba podjąć decyzję, którą ścieżkę wybrać. W konsekwencji, wraz z ruchem pieszego, zrozumiałość jest tracona i deformowana na różne sposoby, chociaż obecność jest nadal fizycznie obecna.

 

Chodzi o efemeryczność, czytelność tylko w danej chwili, we właściwym miejscu i niezrozumiałość chwili obecnej i rzeczywistości. Powinna istnieć świadomość chwili obecnej. Proporcje i rozwiązania techniczne dają odwiedzającym park możliwość fizycznej interakcji.

Obecność omija je i przez większość czasu jest dla nas niezauważalna i niewidoczna. To zależy od właściwego punktu widzenia. Niech żyje dziedzictwo Ferdynanda Peroutki.

Propozycja konkursowa - II nagroda

bottom of page